Θέμα 1 (μη κληρωθέν)

1. Το ελληνικό σύστημα ελέγχου συνταγματικότητας των νόμων: βασικά χαρακτηριστικά.
2. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις συμμόρφωσης της δημόσιας διοίκησης και ποιες οι δυνατότητες των πολιτών στην περίπτωση όπου κάποιο ανώτατο δικαστήριο κρίνει ως αντισυνταγματική μία συγκεκριμένη διάταξη νόμου. Αναφέρετε τουλάχιστον ένα σχετικό παράδειγμα.

• Το θέμα υποδιαιρείται σε δύο επί μέρους ερωτήματα – θέματα.
• Δυνατότητα ανάπτυξης πρώτα του δεύτερου και, εν συνεχεία, του πρώτου επί μέρους θέματος.

Πρώτο ερώτημα

Εισαγωγή:

• Η συνταγματικότητα των νόμων είναι ένα κεντρικό νομικοπολιτικό ζήτημα, που απασχολεί και την ελληνική έννομη τάξη.
• Σύνταγμα: ο θεμελιώδης νόμος ενός κράτους.
• Το Σύνταγμα του 1927 καθιέρωσε για πρώτη φορά ρητώς στην ελληνική συνταγματική ιστορία τον δικαστικό έλεγχο της συνταγματικότητας τωννόμων.
• Σύνταγμα 1975/1986/2001/2008/20019: ο θεμελιώδης νόμος του Ελληνικού Κράτους => όλοι οι νόμοι πρέπει να είναι συμβατοί με το Σύνταγμα.
• Με τον όρο «συνταγματικότητα των νόμων» εννοούμε το σύνολο των νομικών ή/και πολιτικών μέσων για τη διασφάλιση της συνταγματικότητας των νόμων.
• Βασικά χαρακτηριστικά του ελληνικού συστήματος ελέγχου συνταγματικότητας των νόμων: δικαστικός έλεγχος κυρίως κατασταλτικός, διάχυτος και παρεμπίπτων, η περίπτωση των Ολομελειών των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων (Συμβούλιο της Επικρατείας, Άρειος Πάγος, Ελεγκτικό Συνέδριο) και ο σχετικός ρόλος άλλων οργάνων της Πολιτείας.

Κυρίως μέρος:

Ο δικαστικός έλεγχος μπορεί να είναι:

• • Προληπτικός ή κατασταλτικός.
  • Συγκεντρωτικός ή διάχυτος.
  • Κύριος ή παρεμπίπτων

Ο έλεγχος της συνταγματικότητας από τις Ολομέλειες των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων.
Ο έλεγχος συνταγματικότητας από άλλα όργανα της Πολιτείας.

Επίλογος:
Η Ελλάδα αποτελεί υποκείμενο διεθνών συνθηκών και κράτος – μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης => σύναψη Διεθνών Συνθηκών και Κοινοτικό Δίκαιο => πώς ελέγχεται η συνταγματικότητα στις περιπτώσεις αυτές; –

Η περίπτωση των Διεθνών Συνθηκών.

– Η περίπτωση του Ευρωπαϊκού Δικαίου.

Κυρίως θέμα:

• Ανώτατα Δικαστήρια και έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων.
• Δημόσια διοίκηση: βασικά στοιχεία ορισμού.
• Δημόσια διοίκηση: Τρεις βασικές αρχές της διοικητικής δράσης: δημόσιο συμφέρον, αρχή της νομιμότητας, προστασία του διοικουμένου.
• Σύνδεση της αρχής της νομιμότητας και της προστασίας του διοικουμένου με την υποχρέωση της δημόσιας διοίκησης να συμμορφώνεται στο υφιστάμενο καθεστώς δικαίου.
• Δυνατότητες των πολιτών σε περίπτωση μη συμμόρφωσης της δημόσιας διοίκησης: δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης, διοικητικές προσφυγές, προσφυγή στη διοικητική δικαιοσύνη.
• Πρακτικό παράδειγμα: έστω ότι ο ΕΝ.Φ.Ι.Α. κρίνεται από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας ως αντισυνταγματικός το 2017 και ότι η αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομικών επιβάλλει την καταβολή του στον πολίτη Α το 2019.
• Δυνατότητες που παρέχουν το Σύνταγμα και οι νόμοι στον πολίτη Α: προσφυγή στη διοικητική δικαιοσύνη (=εν προκειμένω: προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, επειδή αυτό έκρινε τον ΕΝ.Φ.Ι.Α. ως αντισυνταγματικό).

Επίλογος:

• Καταληκτικά: το θέμα, που μόλις εξετάσαμε, ανακινεί και το ζήτημα του δημοσίου συμφέροντος, το οποίο πρέπει πάντοτε να υπηρετεί η δημόσια διοίκηση και για το οποίο κρίνεται μεθοδολογικά ορθή μία σύντομη αναφορά.

Συνολική αποτίμηση:
Δύσκολο ερώτημα για τρεις λόγους:
1. Συνδυασμός γνώσεων από ποικίλα επιστημονικά πεδία (Πολιτική Επιστήμη και Δημόσιο Δίκαιο).
2. Η επιτυχής διαπραγμάτευσή του προϋποθέτει υψηλό βαθμό αφομοίωσης της διδακτέας ύλης.
3. Εμπειρική εφαρμογή των θεωρητικών γνώσεων σε πρακτικά παραδείγματα.